By H Zate
Hlimte’n zanmu insima, damtea zingnieng mawitak suok ruola I hung thosuok nawkna hlak hi Piellei ahin Hmangaitu I tawngin dittu I tawnga, Hmangaitu tak khawm ilo tawng tain ila tawngnawk pei theina dingin ditsakna insangtak le achintak chenin arengin kan hlan che.
Asan le alei ka hrietnaw, ka tum le ka nuom reng lei khawm aninaw ka lungril le ngaituona hi ihluosip zing si.
Lungngaina ruoma ka umlaiin nunhlimna tlangsipa imi thuoikaia, beidawngna ruoma ka umlaiin beiseina eng min hmuttirin Beiseina tlangsipah imin tlun hlak.
Lungngain phena hlimna min hmutirin, tuorna khela malsawmna le Beidawngna khela beiseina um chu imin hmutir hlak.
I singmit mengmawitak ka tawng changhin I hril le I sukhar ngailoin ka Hmangaina che chu a hung harsuok hlawl hlak. I mitmei hmuin I ankanem dawngnaw langkhawm zepruollo ka hmangaina che hin ami phuor vel hlak chu ani hi. I sakhmelmawi thasensierKhuonu’n dartui anluong bik che nimaw ti el ding hi ka vawikhat tawngni a’nthawk khan ka thinlai lairil taka hmun lientak Hmangaina chun alo hmelhriet der t ache ani.
I sakhmelmawi le pieng thiemzie hin Khuonu themthiemzie le thilduong thiemzie asuklanga, I chetzie le miming nawitak hai hin Khuonu thil ngairuot thiemzie hi ‘khellovin’ anlangtir ani. I anka nem le ngaino beitak, ri apoa rimawitak ka ngaithlak chang hin anhril khuonu hin Audio Engineering tiengkhawm alo duoinaw ani ti amin hriettir hlak.
Bawi…. Ka duot, I thatna le mawina hi ka hril chiem neka nasain nangin hriechieng lem iti chuleichu, hrilchiem nek chun thildang hril dei ka ti che.
Ka hmangaina chuoilo ding hi ita dinginka lo sie ta a, lengdang tadinga inhlan ka phal ta naw a arem ta bawk naw`, I tading hin tlinna le thatna reng ka neinaw ti ka hriet sienkhawm, ka hmangaina dai theilo hin sungril anthawk mi hung turin ka tum naw le ka duonlawk naw angin ka ngam ngainaw hi thu hi kan hlan che atul anta hi. I hmaihma a I sakhm elmawi thasensier ‘Zo-Thelma’ hmasawna hi thu hi inhlan che ka nuom sienkhawm, ka zuomnaw, kan zuomnaw elkhawmaninaw, ka huoisenna po po ka fawmkhawm khawmin ka ngamsun chu hi thaikawi fethlenga inhlan che hi ani.
Ka sakhmel le sakruong eninruol ka pawlnaw, varna tieng hlak ruol ka pawlna elkhawm niloin varna hi ka piengpui naw hrim hrim amani ti el ding ani. In le lo, ssum le pai, rosum ah thlir inla, I hmu le hrier angin itadinga tlingna dingin suongding iengkhawm ka neinawh . Retheina hin ka [iengtir anthawk ami la tlansan ngainaw a, ruoltha hrilding ka neinaw, kawppui lem chu vana ra ang el ani. Ruoltha ka neisun chu ka piengtir anthawka mila’n kiengsan ngai reng reng naw tu ‘ RETHEINA’ chauh hi ani. Lengdang po chun an hmangai hai tadingin Thuompar le Thlereu mawi tak tak an thawpek hlak, sienkhawm, kei val apoa lungmawltak hin chungang thawpek ding che in ka neiin atlinnawa, ka thei bawk heknaw, .. Khawvela ka umsunga ka chapo puiding umsun le ka suong em em hlak nang ka hmangaina che ruokhi chu suongpei ka ta, suongzing bawk ka tih.
Ka hlimna lawman inia, I sakhmel ka tawngchang hin hlimna in ka sipliem hlak, sienkhawm changlo leng el ini ti ka ngaituosuok pha chun lungngaina namenlo in ami thlakbuok hlak si, I thangloin ka hlimnaw a, I kienga ka umnaw chun ‘Thunghmun zungkei’ antak . I sakhmel ka tawngnaw sung tawite khawm hi nang ngai leiin kumsul vei iengin asawt hlak. Chunga nikhat elkhawm I sakhmel tawnglo um harsa ka ti lai chun Ieng thlarau le ieng hmangaina tak ni maw, I chun le zuo,a sakhming khawm anla hrietnaw , hnam dang val tawnah Hmar hnama kitnawk tar eng renglo dinga hnam dang nuthai changdingin ‘khuondim’ changin thlangkawrvai kawlvalensamah khieng I awi ta si,. Hnam ral khela Hmar Valruol Thlansa phul khawm al;an kiengnaw anisi a, chu el chu ala ninaw, a chawilientu Zuopa dairiel chang koa khek rawl em khawm ala deinaw ani si a, . In nghilzota am ani I chun le zuo hai itadinga an rimsiekna kha? Am, Hmangaina singmitvai lei nimaw? Hmar suithang valruol laihin ilungdumtu anum mawlnaw am ani? I pasal kha ipasal ani satlienaw a, I nauhai pa, inu le pa hai mak, I tu hai pu, I thlaha thaltu ani tlat. A iengleia, innei tir el che zukni maw, Hnamdang tawna I tlawm khan Nangchauh I tlawmnaw a HMAR Hnampum eitlawm ani ti hi ila hrietnaw ani khawma, ala nei venaw, Hmar Tleitir lenghai bek hin chu hung hrie mawl raw hai se,. Ieng angin ei hnam hi hungsan tum ve hlak lakhawm I theitanaw, mi nuthai init a tlat, sakhming anhril Lalnu Esther ienga Huoisenna le tumruna inei ani ngawtnaw chu, I thiemna le varna , Ph.D inina le B.A, M.A, inina kha kan ( HMAR hai) ta ani tanaw a, nuthai ichangna runlum ta ani ta lem si.
Iengtikam thangsuo ve che maw? Tia hnam le chun le zuo’n Tlumte Thlira an thlir laic he a, hnam dang tawna I tlawm el hi chu kan demnaw theinaw che, sienkhawm lam ang let zai irelta sinaw maw, iengpo khawm nisien , “FAM TA LO CHU TAWNGNAWKNI ANHERSUOK HLAK” anti changchawiin I sakhmel le thiemna tinreng tawnga sawrnawk thei dingin kan lo thlir zing che ani.
COMMENTS