Written by Lalmalsawm Darngawn, Aizawl
‘A nih’ inti chu ‘a nih’ nisienla, ‘A ni nawh’ inti chu ‘a ni nawh’ ni el raw se, chuonghai bak chu suola inthawka suok a nih (Matthai 5:37)
Tulai nunghak hai hin Jona chanchin hrechieng hai sien chu, “Jona an ti pa hi a turu tawp” an ti naw leh, “Mi bawnra tak a nih, a bawn tawp, a lulul tawp, Pa tak a nih” tiin an comment ka ring.
Jona lekhabu hi Zawlnei lekhabu hai laia chun danglam tak a nih. Zawlnei lekhabu danghai a chun an chanchin hi a sie tieng nekin a tha tieng hi a tamlem tlangpui a. Pathiena an inpek zo zie le an rawngbawlna ropui tak tak hai ei hmu hlak . Jona lekhabu a Jona chanchin ruok hi chu a lulul zie, mi tum tlang ani zie, a sel zie dam, dawtheina a tlaksam zie le a sina an hnik naw zie hai, an pek zo naw zie hai ziekna le tarlangna a ni tak a nih.
A ziektu hi hrietchieng ni naw sienkhawm mitamtak chun Jona ziek ngei ni dingin an ring. Ama ziek ngei angin ngai ta inla, a chanchin a hril nuom dan le a tarlang nuom zawng hai hi a mak ve hrim hrim el. A chet thatna neka a chet sietna tieng vawng hril nuommi, mani inpak neka mani muolphona tieng vawng hril nuom mihriem a ni ve hrim hrim. A hming umzie hi ‘Vathu’ tina a nih an la ti nawk deu deu! ‘Vathu’ chu eini hai chun zaidam le nunnem hrilna’n ei hmang hlak a. Hla a khawm, “Thlarau Thienhlim Thuva nunnem” ti damin ei sak hlak hi tie! Jona mi turu, mi lulul le ‘Vathu’ hang ti chu antu naw let tawp a nih.. A hming umzie hi ‘Sakei’ amanih, ‘Savawm’ amanih ni lem sien inhme lem ding ana. A hming phuoktu hin a puitling chena a mizie hi a hmu phak ve chun, “a pawi de aw! I hmingah Vathu ei lo phuok kher kher a, Sakei amanih, savawm amani kha lo ti inla in hmepui lem ding bah” a ti vawng vawng hiel ka ring chu tie! Jona lekhabu hi le khingtieng panga chun Zawlnei chin zawlnei huoisen le ropuitak a nih ti thei bawk ei tih.
Hieng ang hin a chanchin hei sui sin ei ti aw:
A pakhatna a chun: Jona hi mi tak tak a nih. Lemchang nun nei ngailo mihriem a nih. Nun ze nghet nei, lungril thlak zung zung mi ni lo, insuk theina le uongthuongna nun nei ngailo, a dera hring ve ngailo mi a nih. A nun pumpui hi ei hang en a, “A ni chu a nih” ti le “A ni nawh” ti chu “A ni nawh” ti hi a hringnun a ni tawp el a nih. Pathienin a tir nisienkhawm an hmelma Assuria khawpui Ninevi khuo mihriem hai kha Pathienin hrem ngei sien ti chu a nuom dan a ni a. ‘An suolhai sim an ta, Pathienin hrem da’l a ta’ ti chu a thil ti tak a nih. Chuleiin, Ninevi khawpuia sandamna thu va tlanginsampui kha a chak naw cho nilovin an hnik hlawl naw’l a nih. Chuleiin, Pathien meu hma a inthawk khawmin tlanhmang a tum el a nih.. A lungril naw pui va khekpuia, a mawi zawnga va hril mei mei le va salam tlak ringawt kha a tum ve nawh. A nuom naw chu a nuom naw’n an fe tir a, a rin zawng chu rin zawngin an fe tir a, ‘a nih’ chu ‘a nih’, ‘A ni nawh’ chu ‘a ni nawh’ ti kha a ni el. A lungrila a um dan ang tak kha a ni ang angin Pathien hma a khan an lang dan a ni tawp el. A nuna hin lemchang nun hmu ding a um ve nawh.
Rawngbawltu tamtak hi lemchanga rawngbawl mei mei ei um thei ie Pulpita van thu tlanginsampuia hmun danga thukhel hril hlak, thuhril thiem em em, nuna hmu ding um si lo. Pathien mithmu neka mihriem mithmua mawi le tlin tum, rawngbawltu ni sia kohran mipui ibel ngamlo nun nei, kohran hai thlamuongna neka kohran hai inthlahrungna rawngbawltu sungkuo, hlasak a hang inhawi deu a kut bena lam el thei, puotieng nuna mi a dem bansan chuong si lo nun nei hi tulai hin ei va tam hmel de! Tlangval pakhat chun, “Ka nu zantina a lam par a lam par nek hin ka pa zan tina zu inrui zing zing hi ka ring lem dai” zuk ti a! Ieng anga ei hlim khawma ei nauhai tak ngiel khawma mi ring thei ta lo, tulaia suol tawpkhawka ei ngai hlak zantina zu inrui hlak zuk ring lem ta tlat el chu! Jona nun le chun a va hang inpersan hla de! Ei nun le ei mizie ang ang hin Lalpa hmaah ei inlang ngam ve dim?
A pahnina a chun: A mizie indiktak hi mi po po hmaah iengtiklai khawm a suklang ngam a nih. Thlipui a hrang a, an lawng chu kawi ding ang ela an hriet ta lai khan ai an san a, Jona chunga chun a tla tah a, ‘Mi pawmkang unla tuisuorieta hin mi the lut el ro’ a ti tawp el a nih. ‘A! ai kha hang san that a um ie! Mi dang chunga khawm a la tla el thei a, kei kher kher hi ka ni bik da’l thei an sawn naw!’ tiin mi dang intum kuol vel a tum ve nawh. Mihriem hma a khawm huoisen takin a mizie inlangtirin ‘Kei hi ka nih’ um phak naw tawp el a nih. Jona khawm hi ama leia mi tamtakin an tuora an bohmang ding nek chun, a hmazawna thil um chu thina ding khawm nisien pa taka tuor tlang tawp chu a mizie indiktak a nih. Mi hai ta dinga malsawmna nun chu ava ni ngei!
Tulaimi Kristien ni ve sien chu, ‘ama khawm ani el thei insawn naw, kei kher kher’ tiin a lung a sen thur thur ve el dim maw? Miin, ‘nang hi misuol tak I nih’ an mi ti leh, ‘ nangkhawm iem ini bik lie?’ ei ti hlak an naw? Ei suolna chiengtakin an hrieta an mi ti ta khawmin ei suolna chu ei pawm nuom ngai thak naw kha tie! Ei suolna a nih ti pawma sim tum nekin an suolna ei hang hmu ve nghal a, ‘I suol” an mi ti khawma, ‘a nih ka suol a nih’ ti nekin, ‘nangkhawm’ ti chu awlsam ei ti lem dai pei. Mani suolna hmulovin, mani thatnawna pawm nuom lovin, midang suolna le mi dang thatnawna hmu thei siin, mi danghai nuna hin ei buoi lem nuom vieu a ni aw! Jona nun hi dit a umin ngai ava um ngei ti raw. A pathumna a chun: “Thu ka tiemta chu hlen ka ta, Sandamna chu Lalpa ta a nih” ti Pathien khawmin a ring ning a tih. Ngapui kaw sunga inthawkin hring damin a laksuok nawk ngat e. Ngapui phingsungah nithum le zanthum tawp um ta chu mihriem ngaia chun dam dan ding a um ta nawh. Sienkhawm, beiseina awm a um tak naw hnung khawma che hlak Pathien chun ngapui phingsunga inthawkin a lak dawk mieu el a nih. Thutiem hlen dinga intiemna chu nanga chunga intiemna nisien Pathienin iengtin am a ngaive ding aw? Jona ang hin a ringzo che I ring am? Ti tah umlo ringtu rama hin ‘thaw pek ka che’ ei ti khawm, ‘thawpek ka che I ti nawna’ an mi ti hlak hi tie! Jona chu an hnik le inhniknaw thu khawm an nawh, a hlim le hlim naw thu khawm an nawh, chak le chaknaw thu khawm an ta nawh, a thutiem chu a hlen ngei dinga antiemna chu Lalpa’n a ngaithlakpek a nih. Zu dawn talo dingin vawi iengzam intiem ta a? Ziel hawp talo dingin vawi iengzam intiem ta a? Zing tawngtaia fe rawp dingin intiem am? Sunday School kai kim dingin intiem am? Faith Promise a iengzam thaw dingin intiem a? Lalpa ngaithlak tlak intiemna ani dim? I thutiema ringum hlak mi ini am? Thu ka tiemta chu hlen ka ta ti a Jona intiemna Lalpa’n a ngaithlak pek ang hin thu itiemta chu hlen ngei dingin Lalpa ngaithlak tlak intiemna ni mawl hlak raw seh. In tiemlai nekin I khawsak anhnuoiin I rethei ta khawm ani thei, in tiemlai nekin I hlim tan aw khawm ani thei, I phurna a re ta khawm ani thei. Lal ram sin hi ‘phurchangly’ a ni nawh. Lalpa ringsanin I thutiem chu hlen rawh, Lalpa’n ngaisak zui a ti che.
A palina a ding chun: Thawlui thei a la nih, Jona chun an hmelmahai Assuria khawpui hai hi sim an ta, Pathieni9n ngaidam a tih ti hi a ti a nih. Pathienin hrem ngei sien ti chu a ngaidan a nih. Assuria khawpui Ninevi a sandamna thu va tlanginsampui chu a chak naw zawngtak a nih, chuleiin, Ninevi khawpui nithum lam zeta chun nikhat lam chovah va lutin, “Tutra inthawka ni sawmli ah Ninevi hi sukbohmang ani ding a nih” tiin thumal 12 chau a va hril a nih. Missionary sermon lai po pova chun la tawitak mei a tih. Jona hin Ninevi khuo a thu va hril chu a chak mawl nawin a phur ngang naw chu ning a tih. Sienkhawm, lal sungkuoa inthawka tannin mi naran leh an ranhai chenin a chimin an chimthla a, Lalpa hmaah anin rawtnawi el a nih.
Revival indiktak a tlung a nih. Ava ropui ngei de! I chau ta maw? I pei ta naw maw? Thawlui hram hram raw khai! I phur taknaw hnung khawma, I peitak naw hnung khawmin, I chakna hai a re vawngta khawma bei hram hram a, thawlui tal tal ding a nih. Lalpa malsawm tlakin, “I theitawpin thaw hram hramla, Thlarau inhmang sandam dingin” ti ang khan aw!
A pangana ding chun: “Jona” ti chu “Vathu” tina a nih. Jona, mi tumtlang, mi lulul, mani ngaidana fe tlang pawpmi, mi bawnra le pa tak el pa hming chu hla khawma, “Thuva nunnem” ti a ko hlak hming a put tlat hi maktak a nih. A nungchang le a hming inhme naw dan ku hi hril ruollova mak a nih. Ei hril tak ang khan a hming umzie hi ‘Sakei’ amanih ‘Savawm’ amanih nisienla chu an hmepui vieu lem ding nin an lang. Sienkhawm, dem ngawt thei ani bik ta naw tawp el. Vawikhat chu kohran pakhata Pastor thuhril ka ngaithlak a, ‘Khuo pakhata kan zinna a chun’ a ti annawm, “Paula le Stephan hi an inrui nasa khawp el a, buoina an siem a, zu cho dawn lovin damdawi an inruisa lei khan an inrui intlaw a, a sie a tha khawm hreta lovin an hmu hmu vuok an tum a, an tlungna tieng tieng a buoi el tah a. VDP haiin an man a an hei hlap zet chun an inrui kha an vuok re deu ning a tih, ‘khawlai zu am ana in dawn?’ ti a an hei indawn chun, “Pi Mari zu a nih” an tih a. ‘Damdawi hi tu zawr am in inchawk a?’ an hang ti leh, “Pu David a zawr a nih kan lak” an ti nawk a” a ti chuh! Hienghai hi Thuthlung thara Paula Stephan le Mari ka hriet hai kha chu an ni naw ngei a. David khawm hi Thuthlunghluia David ka hrietpa kha chu a ni met nawh.
Ei hming le ei nungchang hi Jona ang hin an hlat tawl ve khawp el. Lalpiengthar nisi zu inrui zing zing, Lalringum- khel ngawta fak zawng, Lalrawngbawl- biekin hmu ngai derlo, Lalhrietzing nisi sumle pai cho ngaituo le lungkham hlak hai ei na, Ei hming hai ngaituo chun Lalpa khawm a lungawi awm vei leh, ei nun hai ei en hlak chun ka rei! Lal hmaa ding chun inzak ava hei um nawk si de.A tawptaka ding chun Jona hi mi lulul, mi sel, mi turutak le pa tak el nisienkhawm, mi indik, lemchangve ngailo, a nun pumpui hi ‘a nih chu a nih’ ‘ani naw chu a ni nawh’ ti a ni tawp a. ‘Chuonghai bak chu suola inthawka suok a nih’ a ti po hi chu a neisa ta naw ni’n an lang. An lang mawi zawnga inlang tum ngailo, lemchang nun neive ngailo, mi tuor ding neka tuor inhuom mi, a suolna chu midang intum ve ngailo, mihai ta dinga malsawmna ni tum lem nun a nei leitak hi ning a tih Pathien khawm hieng em ema a hnawtzui el hi! Intitheinaneilo,uongthuongna nei bawklo, a nina ang anga Pathien le mihriem hma a inlang el ngampa Jona nun hin nasatakin ami suk harin ami tawk a nih. I hringnun tawkve sien, tlawmte beka danglam phana nei ve la ka nuom. Chu chu ka ziekna san a nih.
Source: www.ici.net.in
COMMENTS