~ Dr. James R. Ruolngul
1. Introduction : Matthai 18:10-14 sung hin beram inhmang tekhithu ei hmua. Hi thu hi Luka 15:3-7 a khawm hmu dingin a um. Hitaka hin Isu chun ‘mi chinhai’ hmusit lo dingin zillawkna a peka. John Chrysostom, kumzabi 300 le 400 inkar laia kohran thuoitu hlun chun, hieng mi chin a tihai hi anni a chin le pawimawna nei lo ni loin, mi ngaia hnuoihnung le chinhai an nih a tih a. Chuonga ngaituo pei chun tulai chen khawma mi chin ei tihai hi insung, khawtlang, kohran le hnama chen khawm nisien, mi pawimaw ni lohai, minaran le a hnuoihnunghai, damnaw, mi rethei, pasie, tangina umhai, natna tium kawlhai a kawk thei a nih.
2. Matthai le Luka : Ei hril ta ang khan Matthai le Luka hin beram inhmang thu hi an ziek ve ve a. Anachu inangnawna lien deu deu a um. Luka zieka chu a hmelmahai kuomaha a hril a na, Matthai a ruok hin chu a inchuktirhai kuoma a hril a nih. Matthai a hin mi suola inhmang le kohrana inthawka lo inhmang tahai ngaivenna thu a ni tak a. Mi inhmang hung kir nawk el ni loin hi mi inhmanghai nasataka zawng suoka va ngaiven thu a nih. Luka chun berampuin nasataka a beram a zawng le a hmu huna a lawm ziehai a zieka. Hienghai hi Matthai a chu a um nawh. Luka zieka chu Isu kha a zawngtu anga inlang a nih a, van tienga lawmna kha a thupui a nih. Matthai a chu kohranhai kha a zawngtu an nih a, kohran enkawlna kha a thupui a nih. Luka zieka chu a beram inhmang a hmu ngeia (Lk. 15:5), Matthai a ruok hin chu a hmu le a hmu naw chiengtakin a hril ve nawh. Chun, Matthai a ziek a hin beram hi an vak hmang a tih a, Luka ruok chu inhmang a ti el a. Hilai inang nawnaa inthawk hin Matthai in a hril beram hi ringtu invak hmang, a petek le hnungtawlhai a kawk theia; Luka beram ruok hi chu kohran puoa mi, a bikin ringnawtu (Kristien ni lo) a kawk thei. A ieng khawm chu lo ni sien, hi thua inthawk hin Isu Krista chun mi tu el khawm lo inhmangin lo invak hmang sienkhawm a hmangaia, ama kha a hriet zing a nih ti ei hmu thei.
3. Bible hmun dang danga mihai: Khang ang lawm lawm khan kohran an inthanga. Inchuktirhai khawm thilthawtheina ropui tak tak neiin rawng an bawla. Vawikhat thuhril khawma mi sang thum lai an piengthar hlawl chang a um a ni kha. Eini dam ni inla chu a Pathien nekin ei va ropui hrat awm deh. Annawleh khang hun laia khiiiiii! kil khata mitillak pakhat chungchang thu amani, annawleh mi pakhat a lo hnungtawl amani, a la ring nuom lo pakhat amani le mi hnuoihnung le hmusitum chungchang chu ei hmuin ei ngaituo phak ring a um naw hle. Amiruokchu khanga thil ropui tlung lai khan Lalpa vantirkoin Philip chu a tir vang vanga, Ethiopia mitillak pakhat kuomah a van fe tir el a ni kha. A chanchin chu zuk hril sei rak dal ei ta. Ama khan Isai 53 a lo tiema, a lo buoi em em. Philipin a va hrilfie pek khan ama chu baptisma a pek el a nih. Mihriem le Pathien pawimaw ti zawng hi chu a lo van ang naw ngei de!
Genesis 18 ei en chun Sodom khuo a suk siet ding zie Pathienin Abraham a hrila. Abraham chun mi 50 chau mi fel umhai sien suksieng a tim tiin Pathien an dawna. Pathien chun a suksiet naw ding a hrila. Chuongang chun fe peiin mi 40, 30, 20 le 10 chen an um chun a suksiet ding am tiin Pathien an dawn peina a chun Pathienin a suksiet naw ding zie a hril bawk a ni kha. Thuthlung Hlui hun lai khawm nisien, Pathien chun a mi felhai a ngaituo zie chu hriet theiin a um.
Jona chanchin hang en nawk ei tih. Ninevi mihai an suol em leiin Pathienin a hrem ding thu khekpui dingin Pathien chun Jona chu Ninevi khuoah a tira. A fe nuom naw thu hang bawkan ei ta. Jona chu a va fea, an suol zie an hung inhrietin Ninevi mihai chu saiip puon silin an suolhai an sima. Pathien chun an simna chu ngaithlain a sukbohmang el ta nawh a. A zawlnei-e ti lo chun Jona chun Ninevi khuo suksieta um ding chu a lo thlir zinga. Pathienin a sukbohmang el ta naw leiin a lung a sen em em a. Pathienin um a hung inum tira. A zar hnuoia chun Jona chu a uma, inhawi a ti hle. Anachu a nge-in a hung fak siet vawnga. Jona chu a lung a sen nawk ta em em el a. Pathien chun a tawpah, hieng hin a va hril pek tah a, “Um chungchâng thua i lunginsen hi i thaw dik am a nih?” a ta. Ama chun, “Thi pha khawp hiela ka lunginsen hi ka thaw dik a nih,” a ta. LALPA chun, “I inrimpui lo, i inmhangtir khawm ni lo, zân khat thila hung uma, zân khat thila bohmang nâwk ûm hi i lainat a; Ninevi khuo, khaw ropuitak, a sûngah mi nuoi khat le sîng hni nêka tam, an changtieng le vawitieng khawm thlier thei lohai le ran ruol tamtak umna hi, ka lunginsiet naw ding am a nih?” a ta. Hieng ang hin Pathien chun a hnuoihnunghai, mi pakhat chau khawm nisien a lunginsiet a nih. Mihriem le Pathien pawimaw ti zawng hi chu a lo van ang naw ngei de!
4. Inchuk ding
Matthai ziek ei en a khawm khan ei hmu chieng hle. Chang 14 naa, “hieng mi chînhai laia pakhat bohmang khawm hi in Pa vâna mi dit zâwng a ni nawh” a ti khan a fun rawn khawp el. Beram pakhat lo invak hmang sien, annawleh kohrana pawimaw rak lo lo invak hmang sienkhawm Pathien chun a ngaiven hle a nih. Ei kristien nun a khawm hin mi pawimaw rak lo, a hausa rak lo, inkhawm a khawm a hnungtienga inthung pawl, inkhawm zo hmaa lo suokhai, a retheihai chu ei uksak ngai rak nawh. Ei thu inchuka khan thu pawimaw deu a mi hril a nih. A number zawnga pawimaw lohai khawm Pathien ngaia chu an hlu hle a nih. Hi hi ei Pastorhai le hotuhai ta ding chau a ni nawh. Ei memberhai an invaia, an inhmang a ni chun member po pohai mawphurna chu chu mi inhmang thuoi kir nawk chu a nih. Beram 99 khawm umhai sien, 1 chau zawng dingin ei fe suok pei a ngai a nih.
Hi tekhithu hin chanchintha hrilna tienga khawm kohranhai nasatakin a min fuia. Mani inluma inthawka suoka, beram inhmang (pakhat chau khawm nisien, a pasie deu khawm nisien) zawnga suok ding ei nih. Isu Krista khawma bohmanghai sandam dinga hung a ni thu a hril a ni kha (Lk. 19:10).
Ei Kristienna khawm hang en inla. India ram kilkhawr tawpa um khawm ni inla, Pathien mi hmangaina leiin mi tamtak bawkanin ramhnuoia khawsa ve mei meihai chanchintha an mi hung hrila. Chu chanchintha zara chun vawisun hin khawvel mihriemhai lai khawm kei ka nih ti thei vein ei um tah a ni hi. Chu hmangaina lei chun Isu Krista, Pathien meu chu mihriemin a hung insienga. Chu a hung pieng hun lawmum chu hlimtakin ei hmang seng ding a nih. Eini lai Pathien a hung cheng ta sih a. Isu Krista chu 99 chauah a lung awi naw nih. 100-ah a lung a awi chau ding a ni sih a.
Source: Thalai Weekly
COMMENTS